Groningse toestanden bij Westerlee?

De proefboring naar aardgas bij Westerlee is succesvol verlopen. Dat meldt de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Het gaat om het terrein tussen de Kade van Ras en Burgemeester Elsenweg in Naaldwijk. Op die plek wordt over een aantal weken tot winning overgegaan.
Het gasveld bevat naar verwachting een half miljard kubieke meter aardgas en behoort daarmee tot de kleine gasvelden in ons land.

Progressief Westland heeft vragen gesteld aan het college over de veiligheid rondom de gasboring bij Westerlee.

Onze vragen:
Is er onderzoek verricht naar de risico’s van gaswinning?
Zo ja, wat is de uitkomst van dat onderzoek? Zo nee, waarom niet?

Is het uit te sluiten dat er in het Westland “Groningse toestanden” ontstaan?

—-

Geachte Raad,

De fracties van Progressief Westland en Lokale Politieke Federatie Westland hebben ons bij brieven van 28 januari en 7 februari 2014 vragen gesteld over de gaswinning nabij Westerlee.

Ingevolge het bepaalde in artikel 26 van uw “Reglement van Orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de Raad van de gemeente Westland 2013”, volgt hierna de beantwoording van deze vragen. Voordat wij hiertoe overgaan, willen wij benadrukken dat het gasveld bij Westerlee een klein gasveld is. Een klein gasveld bevat over het algemeen één tot enkele tientallen miljarden m3 aardgas. Ter vergelijking: het Slochteren veld  bedroeg oorspronkelijk 2.800 miljard m3, tegenwoordig is dat nog zo’n 720 miljard m3. De situatie bij Westerlee is dan ook niet te vergelijken met die bij Slochteren.

Daarnaast wijzen wij er op dat de gemeentelijke overheid geen rol heeft bij de vergunningverlening en het toezicht op gaswinning. Het ministerie van Economische Zaken is bevoegd gezag en wordt geadviseerd door het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), TNO en de Technische Commissie Bodem Beweging (TCBB). Voordat een gasveld daadwerkelijk in productie kan worden genomen, dient een omgevingsvergunning voor het oprichten van een inrichting (milieu en bouwen) te worden aangevraagd bij het ministerie van EZ. In de omgevingsvergunning worden onderwerpen als externe veiligheid, geluid, bodem en lucht behandeld. Ook dient de initiatiefnemer een winningsplan op te stellen. In het winningsplan komen bodembeweging, bodemdaling en bodemtrillingen aan de orde.

Stand van zaken gasveld Westerlee

De NAM heeft van eind november 2013 tot eind januari 2014 een boring uitgevoerd. Deze is inmiddels afgerond. Voordat met de winning van het aardgas kan worden begonnen, moet eerst getest worden of er een economisch winbare hoeveelheid aardgas aanwezig is. Hiervoor dient de put opgeschoond en getest te worden. De NAM werkt momenteel aan het programma hiervoor en zal dit binnen afzienbare tijd tot uitvoering brengen.

Vraag Progressief Westland

Is er onderzoek verricht naar de risico’s van gaswinning? Zo ja, wat is de uitkomst van dat onderzoek? Zo nee waarom niet?

Antwoord

Bij gaswinning kunnen er diverse risico’s optreden. In hoofdzaak zijn te onderscheiden de risico’s tijdens het boorproces en de risico’s van bodemdaling en aardschokken als gevolg van het winnen van gas uit de bodem. Vanuit de mijnbouw en de olie- en gasindustrie is ruime ervaring opgedaan met risico’s die tijdens en na het boren optreden. Er zijn in de loop van de geschiedenis vele onderzoeken uitgevoerd naar de gaswinning. In zijn algemeenheid is daaruit voor wat betreft het risico van bodemdaling en trillingen het volgende beeld naar voren gekomen.

Gaswinning en bodemdaling:

Het verband tussen aardgaswinning en bodemdaling is reeds lang bekend. Aardgasvoorkomens zijn (zandsteen)lagen op enkele kilometers diepte waarin gas is opgeslagen. Het gas is onder grote druk in de poriën van de aardlaag aanwezig. Als door de winning het gas uit de poriën

vrijkomt vermindert de druk in de laag, die vervolgens wordt ingedrukt door de bovenliggende lagen. Aan de oppervlakte treedt dan bodemdaling op. Bij dit samendrukken kunnen er soms spanningen in de diepe aardlagen optreden, die zich plotseling ontladen. Dit kan tot schokken

aanleiding geven die ook aan de oppervlakte meetbaar of voelbaar zijn (bodemtrillingen). De langjarige winning van aardgas gaat samen met bodemdaling die in belangrijke mate voorspelbaar is. De gevolgen voor bijvoorbeeld dijken, wegen of waterhuishouding zijn op voorhand te bepalen en er zijn ook op voorhand de nodige maatregelen te treffen om schade te voorkomen. Bodemtrillingen hebben geen gelijkmatig en voorspelbaar karakter. Er zijn wel uitspraken mogelijk waar het gebied waar trillingen te verwachten zijn, de te verwachten maximale intensiteit en de te verwachten gevolgen, maar wanneer en waar trillingen op zullen treden is niet vooraf precies aan te geven. Bodemtrillingen kunnen vooral voor gebouwen schadelijke gevolgen hebben.

Vraag Progressief Westland

Is het uit te sluiten dat er in het Westland “Groningse toestanden” ontstaan?

Antwoord:

Het veld nabij Westerlee betreft een zogenaamd klein gasveld. Zoals al aangegeven, bevat een klein gasveld over het algemeen één tot enkele tientallen miljarden m3 aardgas. Het Slochteren veld  bedroeg oorspronkelijk 2.800 miljard m3, tegenwoordig is dat nog zo’n 720 miljard m3. De situatie bij kleine gasvelden is dan ook niet te vergelijken met die bij grote gasvelden.

In Nederland zijn 175 kleine gasvelden. Uit sommige velden wordt al sinds de jaren ‘50 van de vorige eeuw gas gewonnen. De kans dat er in kleine aardgasvelden aardbevingen ontstaan is zeer klein. Van de 175 kleine aardgasvelden hebben zich in vier NAM-velden op het vaste land voelbare aardbevingen  voorgedaan (voelbaar is vanaf circa 1.5 op de schaal van Richter).

Factoren die van belang zijn bij het ontstaan van een aardbeving zijn de ligging van breuklijnen, de productievolumes en de samenstelling van de gashoudende zandsteenlaag. Bij het Groninger gasveld ‘Slochteren’ tellen deze factoren negatief bij elkaar op waardoor aardbevingen ontstaan. Bij de kleine velden is sprake van aanzienlijk kleinere gasvolumes waardoor de kans op aardbevingen ook aanzienlijk kleiner is.

Om verantwoord kwantitatieve uitspraken te kunnen doen over bodembeweging is het van groot belang dat er voortdurend metingen worden verricht. Daarbij moeten zowel de voortschrijdende daling als het optreden van trillingen worden bepaald. Er bestaan uitgebreide meetvoorzieningen voor het meten van daling en trillingen (o.a. KNMI).

Vraag LPF

Heeft het college van BenW van de gemeente Westland garanties gekregen dat de eventuele schade naar aanleiding van de gaswinning voor 100% vergoed wordt door de NAM?

Antwoord

Nee, dergelijke garanties worden niet door de NAM gegeven.

Vraag LPF

Zo niet, is het college van BenW voornemens om, voordat de gaswinning aanvangt, in overleg te treden met de NAM om garanties te verkrijgen voor vergoeding van de eventuele schade (bodemverzakking, milieuschade, aardbevingen) door de gaswinning?

Conform de Mijnbouwwet dient de initiatiefnemer in een winningsplan aan te geven wat de gevolgen zijn van de gaswinning voor de omgeving. Wanneer het winningsplan daartoe aanleiding geeft zal het college stappen ondernemen om de Westlandse belangen veilig te stellen.

Vraag LPF

Indien er geen garanties worden afgegeven door de NAM, welke mogelijkheden heeft het college dan om een en ander af te dwingen?

Antwoord

Zie het antwoord op de vorige vraag. In aanvulling daarop kunnen wij melden dat het aan de individuele (rechts)persoon die schade dreigt te lijden is om zijn belangen veilig te stellen. Wanneer gemeentelijke belangen (dreigen te) worden geschaad, zal het college de daartoe openstaande rechtsmiddelen gebruiken om haar belangen veilig te stellen.

Wij gaan er van uit dat uw vragen met deze brief afdoende zijn beantwoord.

De winning van stoffen uit de aarde en de daarmee samenhangende aspecten is complexe materie. Wij bieden u graag aan hierover in samenwerking met de NAM een presentatie te verzorgen.

Burgemeester en wethouders van Westland,

de secretaris, M. van Beek
de burgemeester, J. van der Tak