Van tuigdorpen, opvoedkampen en bedelaarskolonies

Een keer in de zoveel tijd komt de roep om mensen die overlast veroorzaken ver weg te stoppen. Meestal is dit vlak voor een verkiezing. Nu weer het ’tuigdorp’. Dertig jaar geleden deed Minister-President Lubbers een oproep om opvoedkampen mogelijk te maken. En twee eeuwen geleden hadden we het experiment Veenhuizen.

Ongetwijfeld een met goede bedoelingen genomen initiatief van de Maatschappij van Weldadigheid om armen door middel van arbeid op het land en in de veenwinning op te voeden. Aanvankelijk bood men arme gezinnen uit de grote steden de gelegenheid vrijwillig naar Drenthe te komen en zich daar in koloniën te vestigen. Het idee hierachter was dat men zo als boer een nieuw bestaan kon opbouwen. Omdat blijkbaar niet iedereen uit vrije wil deze oplossing wilde kiezen, bouwde de Maatschappij in Ommerschans en Veenhuizen grote vierkante dwanggestichten voor bedelaars, landlopers en wezen.

Het resultaat van die oplossing staat mooi beschreven in het boek ‘Het pauperparadijs’ van Suzanna Jansen. Wat begon als een uniek heropvoedingexperiment, veranderde al snel in een fuik. Terecht dat de Jos van der Lans van de organisatie Eropaf! kritisch is op politici die weer eens schoten voor de boeg afleveren. Van der Lans:’ Nederland heeft een historie met ommuurde dorpen voor ‘asocialen’. Dat kun je nu weer doen, maar léér eens van die ervaringen: daar zijn geen opzienbarende resultaten geboekt’.

Jan Prins

Reageer: [email protected]